Wtajemniczenia. Szkice o motywach inicjacyjnych w prozie czeskiej XX wieku

Prezentowany zbiór szkiców dotyczy wtajemniczeń, inicjacji i poniekąd związanej z nimi mistyki. Autorka nie ogranicza tematu do tradycyjnego rozumienia tychże pojęć, a więc do inicjacji powiązanych z dojrzewaniem, wtajemniczeń w reguły stowarzyszeń tajemnych i mistyki, którą często wiąże się z chrześcijaństwem. Za główny cel stawia sobie wskazanie całego wachlarza kontekstów i odniesień, jakie niosą ze sobą te kategorie psychologiczno-kulturowe. Niniejsza monografia odnosi się przede wszystkim do literatury czeskiej pierwszej połowy XX wieku i prezentuje kilka możliwości interpretacji dzieł pisarzy czeskich mniej znanych w Polsce, znajdujących się poza głównym kanonem literackim.

„Monografia Woźniak przynosi niebywale interesujący, nie waham się stwierdzić, nowatorski sposób ogarniania czeskiej prozy głównie pierwszej połowy XX wieku. Celowo pomija się tutaj główny nurt (Hrabal, Kundera), przy jednoczesnym zwróceniu uwagi na prozaików mniej znanych, co wcale nie znaczy mniej wartościowych. Autorka przywołuje obszerne niekiedy fragmenty dzieł w oryginale i jednocześnie daje dowód swoich umiejętności translatorskich, co, jak sama zaznacza, jest kierowane do bohemistów oraz niebohemistów”. (Z recenzji prof. dra hab. Krzysztofa Bilińskiego)

Kamila Woźniak – polonistka i bohemistka, obecnie adiunkt w Zakładzie Bohemistyki Instytutu Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Swoje zainteresowania badawcze kieruje głównie ku literaturze polskiej i czeskiej pierwszej połowy XX wieku, zwłaszcza okresu międzywojennego. Ponadto w swojej pracy naukowej interesuje się czeską awangardą, surrealizmem, motywami gnostyckimi w literaturze, powiązaniami literatury z psychologią C.G. Junga oraz teoriami narracji.

Spis treści

Wprowadzenie
ROZDZIAŁ I
Dziecięcy świat inicjacji, wyobraźni i wspomnień (Jindřich Štyrský, Vítězslav Nezval, Ota Pavel)
I.1. Inicjacje w dojrzałość (Jindřich Štyrský, Vítězslav Nezval)
I.2. Proza intymistyczna jako wyraz doświadczeń inicjalnych – Sexuální nocturno Vítězslava Nezvala
I.3. Valerie a týden divů Vítězslava Nezvala – zmierzch jako początek przebudzenia
I.4. Realizm magiczny i apoteoza małej ojczyzny w prozie Oty Pavla jako wyraz dziecięcych wtajemniczeń w świat i rzeczywistość
ROZDZIAŁ II
Inicjacje mistyczne (Ladislav Klíma, Gustav Meyrink)
II.1. Fikcyjność prawdy i poszukiwanie samego siebie – Ladislava Klímy wtajemniczenia mistyczne
II.2. Gustav Meyrink o poszukiwaniu wewnętrznego człowieka
ROZDZIAŁ III
Richarda Weinera imago homo, imago mundi (O inicjacjach negatywnych)
III.1. Puste krzesło – o niemożliwości poznania rzeczywistości, czyli opowiadanie antyinicjacyjne
III.2. Sobowtóry – o tajemnicy pełni
ROZDZIAŁ IV
Inicjacje społeczne (Viktor Dyk, Egon Hostovský, Jaroslav Havlíček)
IV.1. Krysař Dyka – o straconych iluzjach romantyka
IV.2. Egona Hostovskiego poszukiwania tożsamości
IV.3. Niewidzialny Havlíčka – o straconych złudzeniach po raz trzeci, czyli dialektyka samotności
Zakończenie
Nota bibliograficzna
Literatura na ekranie
Bibliografia
Indeks osób