Wybór pism krytycznych (Stefan Napierski)

Stefan Napierski (1899-1940) współtworzył międzywojenne życie literackie jako poeta, tłumacz i krytyk literacki. W swojej twórczości krytycznoliterackiej koncentrował się przede wszystkim na dwóch obszarach. Po pierwsze, był uważnym obserwatorem i niestrudzonym komentatorem literatury polskiej. W latach 1924-1934 na łamach "Wiadomości Literackich" prowadził regularnie dział recenzji poetyckich pod nazwą "U poetów". Publikował ponadto na łamach "Skamandra", "Wiadomości Literackich", "Drogi", "Pionu" czy wydawanego własnym sumptem miesięcznika"Ateneum". Po drugie, ważny obszar krytycznoliterackich zainteresowań Napierskiego stanowiła literatura światowa i powszechnie był on uznawany w tej dziedzinie za jedną z najbardziej kompetentnych osób w okresie międzywojennym (np. przez Irzykowskiego). Zasłużył na tę opinię między innymi jako autor świetnych esejów o twórczości Prousta, Manna, Conrada, Gide'a czy Cocteau. W swoich krytycznych diagnozach Napierski łączył te dwie perspektywy: jak mało kto potrafił trafnie umieszczać najważniejsze polskie zjawiska literackie w kontekście szerszych europejskich nurtów. I między innymi dzięki takiemu spojrzeniu pisma krytyczne Napierskiego stają się aktualne obecnie, kiedy to polska literatura Dwudziestolecia zaczyna być opisywana jako część literackiej formacji modernistycznej rozwijającej się równolegle w Polsce i Europie w ciągu niemal całego XX wieku. Kazimierz Wyka we wstępie do Starej szuflady pytał w 1966 r.: "Dokądże pisma krytyczne - na pewno przebrane i wybrane - tej dziwnej postaci, którą był zamordowany przez Niemców Stefan Napierski (Marek Eiger) pozostaną rozproszone po czasopismach, nie czytane". Wyrażone w powyższym zdaniu życzenie wybitnego badacza literatury polskiej spełnia się po przeszło czterdziestu latach za sprawą niniejszego tomu.

SPIS TREŚCI

Jan Zięba, Zapomniany polski modernista. O twórczości krytycznej Stefana Napierskiego

I. Diagnozy, syntezy, deklaracje - szkice o literaturze, krytyce i nie tylko

O rewolucji w poezji

Pułapki antyrealizmu

O przymusie wielkości. Z powodu Myśli Piłsudskiego

Chaplin pogromca śmierci. Człowiek, który nigdy się nie śmieje

O sumienie intelektualne. Zadania krytyki. W odpowiedzi St.[anisławowi] Ig.[nacemu] Witkiewiczowi

Odpowiedź na ankietę: Co zawdzięczają pisarze polscy literaturom obcym?

Kilka uwag o pozycji pisarza we współczesności

Od autora [przedmowa do Cieni na wietrze]

Aforyzmy

II. Obowiązki recenzenckie - o polskiej poezji

Śpiewające źdźbła

Bolesław Leśmian

Wiersze Iwaszkiewicza

Mieczysław Jastrun, Spotkanie w czasie

Barwa miodu

Mitologia cierpienia (o postawie poetyckiej Iłłakowiczówny)

O Julianie Tuwimie

Czesław Miłosz, Trzy zimy

Powrót do raju

Aforyzmy

III. Obowiązki recenzenckie - o polskiej prozie 

Zofia Nałkowska

Niezwykły debiut

Książka Ewy Szelburg

O dwóch książkach Goetla

Wstrząsający debiut

Próba "psychoanalizy" Kadena

Młoda proza

Rzecz ludzka

Aforyzmy

IV. Literatura europejska i światowa

Z uwag o Josephie Conradzie

O kilku zdaniach Tomasza Manna

Spotkanie z pisarzem. Erich Ebermayer

Eryk Kaestner, czyli poezja rzeczowa

Od Baudelaire'a do nadrealistów

 Przedmowa

 O aktualności Baudelaire'a

 O Prouście

 Śladami Gide'a

 O poezji Cocteau

 Pół godziny z Philippem Soupault

 Tristan Tzara

Aforyzmy

Indeks nazwisk