Wychowanie a manipulacja

Prezentowana książka wpisuje się w refleksję nad teoretycznymi podstawami współczesnej pedagogiki. Autorka stara się udzielić odpowiedzi na pytania o istotę wychowania, jego związek z praktyką pedagogiczną oraz jego podstawy filozoficzne i teoretyczne uzasadnienia.

Podstawowym celem było wskazanie takich działań funkcjonujących w rzeczywistości wychowawczej, które są przykładem manipulacji.

Pierwsza część pracy to rozważania dotyczące istoty manipulacji. Kolejna część książki zawiera opisy wybranych obszarów funkcjonowania manipulacji w przestrzeni społecznej. Są to: manipulacja jako forma nacisku, interpretacja ukrytego programu jako formy manipulacji , opis koegzystencji manipulacji i propagandy. Trzecia część pracy to interpretacja manipulacji w rzeczywistości wychowawczej. Rezultatem tych dociekań było wskazanie tekstów opisujących działania edukacyjne nacechowane zjawiskami manipulacyjnymi, zaliczonymi do wielkiej manipulacji.

Praca skierowana jest do studentów kierunków pedagogicznych, psychologii, socjologii, politologii, teoretyków i praktyków wychowania, dziennikarzy oraz osób zajmujących się komunikacją i analizą różnorodnych metod wywierania wpływu, pracowników i wolontariuszy organizacji zajmujących się walką z sektami.

Spis treści

Wstęp 
Rozdział 1. Istota manipulacji
Manipulacja – dzieje pojęcia a jego znaczenie  
Analiza definicji  
Perspektywa leksykalna  
Obszary znaczeniowe  
Charakterystyka pojęcia „manipulacja” 
Pojęcie manipulacji w perspektywie komunikacji perswazyjnej  
Ustalenia semantyczne  
Istota manipulacji jako działania zorientowanego na cel  
Uprzedmiotowienie a instrumentalizacja  
Antropologiczny i etyczny aspekt instrumentalności  
Teorie manipulacji jako przedmiot badań 
Nurt psychologiczny  
Nurt społeczno-polityczny 
Nurt lingwistyczny  
Nurt pedagogiczny  

Rozdział 2. Mechanizmy manipulacji 
Psychologiczne klasyfikacje mechanizmów manipulacyjnych  
Socjologiczne klasyfikacje manipulacji
jako metody sterowania społecznego 
Klasyfikacja procedur manipulacyjnych w naukach o wychowaniu   

Rozdział 3. Procesy manipulacji. Przegląd wybranych zagadnień   
Manipulacja jako forma nacisku. Przymus czy przemoc
– analiza w perspektywie uprzedmiotowienia   
Próba zdefiniowania pojęć „przymus” i „przemoc”   
Czym jest przymus i jakie są jego rodzaje?   
Pojęcie przemocy i jej rodzaje   
Różnica między przemocą a przymusem   
Ukryty program jako forma manipulacji  
Manipulacja a propaganda. Koegzystencja zjawisk.
Próba uporządkowania pojęć   
Rozumienie działania propagandowego   
Jaką formą komunikowania jest propaganda?  
Propaganda w komunikowaniu politycznym  
Czy utożsamianie propagandy z manipulacją jest zasadne?  
Manipulacja w perspektywie teorii systemów  

Rozdział 4. Manipulacja w rzeczywistości wychowawczej   
Wprowadzenie  
Totalitarny model wychowania jako forma manipulacji
w perspektywie analiz politycznego nurtu
pedagogiki antyautorytarnej  
Edukacja jako narzędzie wyzwolenia spod wpływów
manipulacyjnych – perspektywa pedagogiki emancypacyjnej  
Emancypacyjny wymiar pedagogiki wyzwolenia  
Teoria krytyczna jako horyzont
emancypacyjnego myślenia o wychowaniu  
Nurt indywidualistyczno-anarchistyczny
pedagogiki wyzwolenia 
Nurt polityczny pedagogiki emancypacyjnej  
Wszelkie wychowanie jako nielegalna przemoc
– perspektywa pedagogiki negatywnej  

Zakończenie  

Bibliografia