Wychowanie mądrość kultura. Problemy współczesnego wychowania w perspektywie sokratejskiej

W przedłożonej do recenzji pracy zbiorowej dominuje problematyka wychowania i kultury jako dwóch nieodłącznych rzeczywistości. Zestawienie tych zagadnień nie byłoby niczym szczególnym, gdyby nie trzecie kluczowe zagadnienie, którym jest mądrość. Kategorię tę zawdzięczamy pedagogice sokratejskiej, którą z końcem XX wieku zaczęła w Polsce rozwijać i promować Bogusława Jodłowska – jedna z  redaktorek  pracy.

Pedagogika sokratejska rekonstruowana jest przez Autorkę legitymizującą się szeroką erudycją. Przywoływanie wielu, w swej istocie wybitnych dzieł światowej humanistyki sprawia, że Autorka ciągle nie „domyka” budowanego systemu pedagogiki sokratejskiej. Jako jego prekursorka we współczesnej polskiej pedagogice odsłania czytelnikowi swoją wędrówkę jego śladami, pokazuje swoje poszukiwania uzasadnień i analogii między trudnymi czasami demokracji ateńskiej, a sytuacją współczesnego świata. Stawia przy tym wiele trudnych pytań, może zbyt wiele i zbyt trudnych, ale w ten sposób zmusza Czytelnika do myślenia.

Z recenzji dr hab. Janiny Kostkiewicz, prof. UJ

Tytuł niniejszej publikacji wytyczają trzy kategorie: wychowanie – mądrość – kultura. Zakreślają one problemy współczesnego wychowania – warto na nie spojrzeć z perspektywy Sokratejskiej, którą przybliża pierwsza część publikacji. Pedagogika sokratejska jest to koncepcja już znana, autorstwa B. Jodłowskiej, udokumentowana hasłami w Encyklopedii pedagogicznej XXI wieku i publikacjami, a także badaniami studentów, prowadzonymi pod kierunkiem autorki w ramach prac dyplomowych i seminaryjnych z pedagogiki. Warto podkreślić, że zapowiedzią tej pedagogiki, opierającej się na integralności człowieka ze światem, jest pierwsza publikacja wydana w serii „Nauczyciel – Integracja – Wychowanie”. Niniejsza książka z serii kontynuuje podjęte wcześniej wątki i odwołuje się do myśli jednego z największych nauczycieli ludzkości – Sokratesa.

Pojęcie „integracja” jest terminem ważnym dla wychowania. Stawia ono problem pedagogiki w nowym świetle i ma głęboki sens filozoficzny, wskazujący na kompleksowe podejście do człowieka, przekraczające dualizm psyche i phisis. Opiera się na kilku założeniach: po pierwsze – podmiotowości i autonomiczności działania; po drugie – dialogowości i refleksyjności; po trzecie – wspólnocie wartości i celów; po czwarte – dziedzictwie wiedzy moralnej. Zdaniem W. Jaegera, w przypadku człowieka […]

Książka ukazuje się w serii „Integracja – Nauczyciel – Wychowanie” jako kolejny, czwarty tom Prac Naukowo-Dydaktycznych Kolegium Nauczycielskiego w Gliwicach.

Bogusława Jodłowska

Maria Flanczewska-Wolny

Spis treści:

(Contents)

Słowo wstępne

(Introduction)

Część (Part) I

Mądrość i wychowanie. Wybrane problemy pedagogiki sokratejskiej

Wisdom and Education. Selected Problems of Socratic Pedagogy

Bogusława Jodłowska

Pedagogika sokratejska szansą odbudowania duchowości współczesnego człowieka

(Socratic Pedagogy as an Opportunity of Recreating Human Spirituality)

Bogusława Jodłowska

Sokrates i pedagogika

(Socrates and Education)

Bogusława Jodłowska

Kategoria mądrości w wychowaniu sokratejskim

W kręgu elenktyki i majeutyki refleksyjnej

(The Issue of Wisdom in Socratic Pedagogy

Reflexive Approach in Maieutic and Elenctic Method)

Bogusława Jodłowska

Wprowadzenie do teorii refleksji

Od filozofii sokratejskiej do pedagogiki

(Introduction to the Reflection Theory

Część (Part) II

Z kulturowych podstaw wychowania

(Cultural Foundations of Education)

Anna Fitak

Kultura w pracy pedagoga

(Role of Culture in the Work of Educator)

Anna Fitak

Miejsce kultury w praktyce pedagogicznej

(Culture in Educational Practice)

Anna Fitak

Innowacje z pogranicza kultury i pedagogiki

(New Ideas Which Combine the Fields of Culture and Education)

Gabriela Machaczek

Sztuka i jej implikacje pedagogiczne – w ujęciu laureatów literackiej Nagrody Nobla oraz w koncepcji Jana Pawła II

(Art and Its Pedagogical Implications – According to Nobel Prize Laureates in Literature and Concepts of John Paul II)

Adam Mikrut

Agresja na ekranie a agresja widzów

(Aggression on the Screen and Aggression of Viewers)

Część (Part) III

Pedagog – niepełnosprawność – rodzina – różne problemy i konteksty

(Educator – Disability – Family – Various Problems and Contexts)

Anna Suchoń

Pedagog specjalny w pracy z uczniem z głębszą niepełnosprawnością intelektualną – kilka uwag na podstawie badań własnych

(Special Education Teacher of Students with Severe Intellectual Disability – Basic Remarks According to the Author’s Research)

Ewa Jodłowska

Pedagog wobec dewiacyjnych zachowań współczesnej młodzieży

(Educator Towards Deviant Behaviours of Young People)

Krzysztof Jaworski

Refleksyjny nauczyciel wobec sytuacji antynomii szkolnych

(Reflexive Teacher Facing School Antinomies)

Maria Borczykowska-Rzepka, Jadwiga Jośko, Janusz Kasperczyk

Poczucie satysfakcji z życia matek dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym ważnym obszarem oddziaływań psychopedagogicznych

(Life Satisfaction of Mothers Whose Children Suffer from Infantile Cerebral Palsy Significant Field

of Psycho-Pedagogical Influences)

Agnieszka Kwitok

Przemoc w rodzinie jako symptom patologizacji stosunków międzyludzkich

(Family Violence as a Symptom of Pathological Changes in Human Relations)

Część (Part) IV

Recenzje (Reviews)

Piotr Majewicz

Zofia Dołęga Psychologiczne podstawy i społeczny aspekt wychowania integrującego

(Zofia Dołęga – Psychological Background and Social Aspect of Education for Integration)

Bogusława Jodłowska

Maria Czerepaniak-Walczak Pedagogika emancypacyjna

Rozwój świadomości krytycznej człowieka

(Maria Czerepaniak-Walczak – Education for Emancipation Development of Human Critical Awareness)

Bogusława Jodłowska

Zdrowie psychiczne uczniów – różne konteksty i odniesienia pod redakcją Zofii Dołęgi i Marii John-Borys

(Mental Health of Students – Various Contexts and References edited by Zofia Dołęga and Maria John-Borys)

Maria Flanczewska-Wolny

Aniela Korzon i Katarzyna Plutecka

Kształcenie zintegrowane uczniów niesłyszących w teorii i praktyce edukacyjnej

(Aniela Korzon and Katarzyna Plutecka – Integral Education of Deaf Students in Theory and Practice)