Wykładnia sądów kasacyjnych w świetle empirycznych badań orzecznictwa

Książka jest wynikiem szeroko zakrojonego projektu badawczego, którego celem było porównanie praktyki interpretacyjnej Izb Sądu Najwyższego: Cywilnej i Karnej oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego. Autor dokonał analizy statystycznej obszernego materiału empirycznego w postaci liczącej prawie 3 tys. orzeczeń próby badawczej postanowień, wyroków oraz uchwał SN oraz NSA. W dalszej konsekwencji celem autora było odszukanie dominującego sposobu przeprowadzania wykładni w ramach wykładni dokonywanej na potrzeby rozpoznawania kasacji i skarg kasacyjnych oraz tzw. interpretacji abstrakcyjnej, przeprowadzanej w ramach działalności uchwałodawczej SN i NSA.

Publikowana książka jest samodzielną, ale i bezpośrednią kontynuacją pracy opublikowanej przez tego autora w roku 2018 pt. Wykładnia orientacyjna. Teorie wykładni prawa i teoria orientacyjnego badania wykładni operatywnej. W poprzedniej pracy zawarto metodologiczne założenia całego projektu badawczego, określonego przez autora jako wykładnia orientacyjna, której celem jest odszukanie źródeł inspiracji działań interpretacyjnych sędziów przeprowadzających wykładnię prawa w określonej kategorii spraw. Prezentowana książka zawiera kolejne części stanowiące praktyczną aplikację programu badawczego opracowanego na potrzeby orientacyjnego badania wykładni prawa.

Spis treści:

Wprowadzenie

CZĘŚĆ III. Wykładnia sądowa w świetle badań empirycznych (retoryka generowania)

Rozdział 1. Metodologia badań

1.1. Cel i przedmiot badań
1.2. Narzędzia badawcze
1.2.1. Informacje ogólne
1.2.2. Kwestionariusz badawczy
1.2.3. Operacjonalizacja zmiennych
1.3. Dobór próby
1.4. Problem zmiennych zakłócających
1.5. Sposób prezentacji wyników

Rozdział 2. Wykładnia Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego w opisie jednocechowym

2.1. Wykładnia Sądu Najwyższego – Izby Karnej
2.1.1. Ogólne informacje o badanych próbach
2.1.2. Przyjmowany model stosowania prawa
2.1.3. Powołanie się na bezpośrednie rozumienie
2.1.4. Odwołanie się do paradygmatu wykładni
2.1.5. Metody wykładni
2.1.6. Powołanie rekonstrukcji operatywnych
2.1.7. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych
2.1.8. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych na poziomie ogólno-prawnym
2.1.9. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych na poziomie gałęzi prawa
2.1.10. Subiektywizm interpretacji (poszukiwanie woli ustawodawcy)
2.1.11. Obiektywizm interpretacji (wykładnia dynamiczna)
2.1.12. Oceny w procesie wykładni
2.1.13. Wzór rozumowań interpretacyjnych
2.1.14. Odwołanie się do konkretnej teorii wykładni
2.1.15. Zastosowane heurystyki interpretacyjne
2.1.16. Źródła literaturowe z teorii wykładni prawa
2.1.17. Wykładnia jako władza
2.1.18. Bezpośrednie odwołanie się do Konstytucji
2.1.19. Charakter konstrukcji semantyki
2.1.20. Sposób posługiwania się semantyką czystą
2.1.21. Przeprowadzenie wykładni wg typologii S. Frydmana
2.1.22. Interpretacja historyczna
2.1.23. Przedmiot wykładni prawa
2.1.24. Wnioskowania prawnicze
2.1.25. Odwołanie do źródeł prawa „unijnego”, międzynarodowego, „obcego”
2.1.26. Przełamanie znaczenia językowego
2.2. Wykładnia Sadu Najwyższego – Izby Cywilnej
2.2.1. Ogólne informacje o badanych próbach
2.2.2. Przyjmowany model stosowania prawa
2.2.3. Powołanie się na bezpośrednie rozumienie
2.2.4. Odwołanie się do paradygmatu wykładni
2.2.5. Metody wykładni
2.2.6. Powołanie rekonstrukcji operatywnych
2.2.7. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych
2.2.8. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych na poziomie ogólno-prawnym
2.2.9. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych na poziomie gałęzi prawa
2.2.10. Subiektywizm interpretacji (poszukiwanie woli ustawodawcy)
2.2.11. Obiektywizm interpretacji (wykładnia dynamiczna)
2.2.12. Oceny w procesie wykładni
2.2.13. Wzór rozumowań interpretacyjnych
2.2.14. Odwołanie się do konkretnej teorii wykładni
2.2.15. Zastosowane heurystyki interpretacyjne
2.2.16. Źródła literaturowe z teorii wykładni prawa
2.2.17. Wykładnia jako władza
2.2.18. Bezpośrednie odwołanie się do Konstytucji
2.2.19. Charakter konstrukcji semantyki
2.2.20. Sposób posługiwania się semantyką czystą
2.2.21. Przeprowadzenie wykładni wg typologii S. Frydmana
2.2.22. Interpretacja historyczna
2.2.23. Przedmiot wykładni prawa
2.2.24. Wnioskowania prawnicze
2.2.25. Odwołanie do źródeł prawa „unijnego”, międzynarodowego, „obcego”
2.2.26. Przełamanie znaczenia językowego
2.3. Wykładnia Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.3.1. Ogólne informacje o badanych próbach
2.3.2. Przyjmowany model stosowania prawa
2.3.3. Powołanie się na bezpośrednie rozumienie
2.3.4. Odwołanie się do paradygmatu wykładni
2.3.5. Metody wykładni
2.3.6. Powołanie rekonstrukcji operatywnych
2.3.7. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych
2.3.8. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych na poziomie ogólno-prawnym
2.3.9. Powołanie rekonstrukcji nieoperatywnych na poziomie gałęzi prawa
2.3.10. Subiektywizm interpretacji (poszukiwanie woli ustawodawcy)
2.3.11. Obiektywizm interpretacji (wykładnia dynamiczna)
2.3.12. Oceny w procesie wykładni
2.3.13. Wzór rozumowań interpretacyjnych
2.3.14. Odwołanie się do konkretnej teorii wykładni
2.3.15. Zastosowane heurystyki interpretacyjne
2.3.16. Źródła literaturowe z teorii wykładni prawa
2.3.17. Wykładnia jako władza
2.3.18. Bezpośrednie odwołanie się do Konstytucji
2.3.19. Charakter konstrukcji semantyki
2.3.20. Sposób posługiwania się semantyką czystą
2.3.21. Przeprowadzenie wykładni wg typologii S. Frydmana
2.3.22. Interpretacja historyczna
2.3.23. Przedmiot wykładni prawa
2.3.24. Wnioskowania prawnicze
2.3.25. Odwołanie do źródeł prawa „unijnego”, międzynarodowego, „obcego”
2.3.26. Przełamanie znaczenia językowego

Część IV. Teorie orientacyjne wykładni operatywnej typu sądowego (retoryka weryfikacji)

Rozdział 1. Heurystyki

1.1. Metodologia analizy jakościowej badanych prób i sposób prezentacji wyników
1.2. Typ dominującej heurystyki interpretacyjnej
1.3. Dominujący układ metod wykładni
1.4. Przedmiot wykładni prawa
1.5. Dominujący sposób uzyskania semantyki (pragmatyczny a apragmatyczny)
1.6. Systemowość
1.7. Autorefleksyjność

Rozdział 2. Orientacyjność wykładni

2.1. Metodologia analizy orientacyjności wykładni
2.2. Orientacyjność wykładni Sądu Najwyższego – Izby Karnej
2.3. Orientacyjność wykładni Sądu Najwyższego – Izby Cywilnej
2.4. Orientacyjność wykładni Naczelnego Sądu Administracyjnego
2.5. Podsumowanie – komparatystyka dominujących heurystyk interpretacyjnych

Wykaz skrótów
Wykaz tabel i wykresów
Wykaz powołanych źródeł