Wyzwania technologiczne Prognozy i strategie

Działalność gospodarcza w warunkach globalnej konkurencji stawia bardzo ostro problem stałej troski o konkurencyjność wyrobów i usług. W tych warunkach dużym zainteresowaniem w kołach akademickich oraz wśród praktyków cieszą się problemy uprawiania strategii rozwojowych zapewniających bezpieczny byt przedsiębiorstwa na rynku. Powstała już na ten temat bogata literatura, przedstawiająca zarówno dorobek teoretyczny, jak i doświadczenia osób i przedsiębiorstw, które cieszyły się i cieszą dużymi sukcesami na tym polu. W Polsce do niedawna, w warunkach izolacji krajowego rynku, sprawami tymi zajmowano się raczej marginalnie, przynajmniej w praktyce gospodarczej, a jest to dziedzina działalności wymagająca niezwykle szerokiej wiedzy i intuicji. Konieczna jest bowiem nie tylko znajomość współczesnych osiągnięć nauki, umiejętność przewidywania możliwych do opracowania technologii, ale i wiedza o rynku oraz wielka sprawność organizacyjna. Książka w zamierzeniu jej autorów ma zapoznać Czytelnika ze strategiami technicznymi uprawianymi na szczeblu przedsiębiorstwa lub korporacji oraz - przy okazji - z aktualnymi prognozami rozwoju technologii, publikowanymi i dostępnymi w krajach rozwiniętych przemysłowo. Ten ostatni cel dało się realizować dzięki uzyskaniu zgody wydawców trzech prognoz, a mianowicie amerykańskiej, brytyjskiej i japońskiej, na cytowanie przedstawianych w nich hipotez. Obejmują one bardzo szeroki zakres tematyczny i ogromną liczbę hipotez, nie sposób więc było przedstawić ich w całości. Wy- brano zatem jedynie najważniejsze, dotyczące przyszłych technologii, w przekonaniu, że specjaliści i tak sięgną do materiałów źródłowych, które podajemy. Ze względu na rewolucyjny charakter zmian, jakie przyniosą nowe technologie - i to już w najbliższych latach przyszłego wieku, wydawało się celowe, by szerzej o nich poinformować wszystkich zainteresowanych kształtowaniem polityki technicznej, a nawet tych, którzy kształtują dziś własne zainteresowania zawodowe.WACŁAW A. KASPRZAK jest profesorem pracującym na Politechnice Wrocławskiej, zajmującym się mechaniką. Posiada też dorobek z zakresu naukoznawstwa i metod prognozowania oraz doświadczenie w kierowaniu działalnością dużych placówek badawczych i prowadzenia programów badawczych. Był wieloletnim Prorektorem Politechniki Wrocławskiej ds. Badań Naukowych oraz jej Rektorem. Kierował kilkoma programami węzłowymi oraz resortowymi, prowadził także program badań finansowany przez National Science Foundation. Z jego inicjatywy powołano w latach siedemdziesiątych Ośrodek Badań Prognostycznych w Politechnice Wrocławskiej.KAROL I. PELC od ponad dziesięciu lat jest profesorem w Michigan Technological University (USA), gdzie zajmuje się m.in. strategiami technicznymi i naukowymi korporacji. Prowadzi w tym zakresie szeroką działalność naukową i dydaktyczną, między innymi na rzecz kilku wielkich korporacji. W czasie kilku półrocznych pobytów w Japonii studiował dorobek japoński w tym zakresie i pełnił funkcję doradcy korporacji japońskich. Przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych był m.in. założycielem i wieloletnim Dyrektorem Ośrodka Badań Prognostycznych przy Politechnice Wrocławskiej. Zdobył też duże doświadczenie zajmując się kierowaniem instytucjami naukowymi. Był między innymi Dyrektorem ds. Badań Naukowych i Współpracy z Przemysłem Politechniki Wrocławskiej. Wykładał na uniwersytetach w Japonii i Indiach. jest autorem ponad dziewięćdziesięciu publikacji naukowych.

Spis treści:

Od Autorów

Rozdział 1
PIERWSZE DOŚWIADCZENIA PLANOWANIA GOSPODARCZEGO NA PODSTAWIE PROGNOZ
1.1. Prognozy globalne. Działalność Klubu
Rzymskiego
1.2. Pierwsza prognoza japońska
1.3. Wielkoprzemysłowa masowa produkcja i tzw.
system chudej produkcji
1.4. Warunki życia w "globalnej wiosce"

Rozdział 2
RACJONALNE PODSTAWY PRZEWIDYWANIA PRZYSZŁYCH TECHNOLOGII I KSZTAŁTOWANIA STRATEGII ROZWOJOWYCH GOSPODARKI
2.1. Racjonalne podstawy przewidywania
przyszłych technologii
2.2. Konkurencyjność technologiczna producentów
2.2.1. Producent opierający rozwój na pracach
własnych
2.2.2. Producent opierający rozwój na zakupie
licencji
2.3. Przewidywanie przyszłych generacji
technologicznych
2.3.1. Obecne cele i zakres działalności
prognostycznej
2.3.2. Okres gruntowych przemian
technologicznych

Rozdział 3
METODY PROGNOZOWANIA - METODA DELFICKA
3.1. Technika uzgadniania stanowisk
w Metodzie Delfickiej
3.2. Opracowywanie danych ankietowanych
3.3. Dobór ekspertów i ich klasyfikacja
3.4. Formułowanie hipotez
3.5. Dodatkowe informacje zbierane drogą ankietową

Rozdział 4
STRATEGIA TECHNICZNA A PROGNOZY
4.1. Zarządzanie zasobami wiedzy
4.2. Kształtowanie kompetencji firmy
4.3. Miary strategii technicznej
4.3.1. Intensywność badań i prac rozwojowych
4.3.2. Działalność badawcza i rozwojowa
a inwestycje produkcyjne
4.3.3. Intensywność badań podstawowych
4.3.4. Sprzedaż nowych produktów jako miara
innowacyjności
4.3.5. Oszczędności w procesach technologicznych
4.3.6. Aktywność patentowa
4.4. Patenty jako miara statusu firmy

Rozdział 5
PROGRAMY B&R A STRATEGIA TECHNICZNA
5.1. Ewolucja zarządzania działalnością B&R
w przemyśle
5.2. Mapy rozwoju produktów i procesów
technologicznych
5.3. Dynamika rynku a programy B&R
5.4. Projekty rozwojowe: opracowania nowych
produktów/procesów
5.5. Programy B&R dla pościgu technologicznego
5.6. Wpływ programów rządowych na B&R
w przemyśle

DODATEK
I. Przegląd aktualnych prognoz - technologie
początku XXI wieku
1.1. Siły sprawcze postępu technologicznego
w początkach XXI wieku
1.2. Sposób przedstawienia wyboru prognoz
1.3. Medycyna
1.4. Uprawa, hodowla i produkcja żywności
1.5. Środowisko
1.6. Materiały
1.7. Energia
1.8. Elektronika
1.9. Informatyka
1.10. Komunikacja
1.11. Produkcja, automatyzacja i robotyka
1.12. Transport
1.13. Zasoby
1.14. Przestrzeń kosmiczna
1.15. Konstrukcje
Zamiast konkluzji. Współzawodnictwo międzynarodowe w prowadzeniu procesów innowacyjnych
11.1. Światowa czołówka w prowadzeniu badań
naukowych i prac rozwojowych
11.2. Ekonomiczne skutki przynależności do
czołówki innowacyjnej
11.3. Problemy edukacyjne w świetle rozeznania
prognostycznego
Bibliografia Skorowidz