Za kurtyną lat Polskie teatry operowe i operetkowe 1918–1939

Książka przedstawia dzieje scen operowych i operetkowych w Polsce okresu międzywojennego. Po odzyskaniu Niepodległości w 1918 roku, sceny takie działały w Warszawie, Poznaniu i Lwowie, okresowo także w Katowicach, Wilnie i Toruniu. Inicjatywy sezonowych przedstawień muzycznych podejmowano również w Krakowie oraz w Bydgoszczy, Grudziądzu, Lublinie, Łodzi i Zakopanem. Stabilność cechowała półamatorski Teatr im. Moniuszki w Stanisławowie.
Na temat życia teatralnego w gatunku opery i operetki w Polsce lat 1918-1939 nie ukazała się dotychczas żadna publikacja. Temat ten pomijali zarówno teatrolodzy jak i muzykolodzy, chociaż ta właśnie dziedzina w odrodzonej Polsce przeżywała rozkwit. Operze przypisano wówczas doniosłe cele. Miała budować prestiż kulturalny młodego państwa, i kształtować tożsamość rozdartego przez wiek między zaborców narodu. Swe siły i talent oddawali jej legendarni, a zapomniani już dyrygenci, śpiewacy, tancerze i artyści operetkowi, jak Emil Młynarski i Zygmunt Latoszewski, Matylda Polińska-Lewicka, Wanda Wermińska i Ignacy Dygas, Piotr Zajlich i Halina Szmolcówna, Lucyna Messal, Elna Gistedt i Józef Redo.
Książka zapełnia więc istotną lukę w historii polskiej kultury. Dzieje scen muzycznych zostały w niej zarysowane w powiązaniu z wydarzeniami politycznymi, warunkami ekonomicznymi i przemianami społeczno-kulturowymi, w tym z rozwojem filmu, radia i fonografii. Odrębny rozdział poświęcono problematyce inscenizacji, bowiem sceny Warszawy, Poznania, Lwowa i Wilna wytworzyły charakterystyczny styl przedstawień operowych, operetkowe zaś odznaczały się wielką barwnością wystawy. Wiele miejsca zajęło też opisanie nowych, skomponowanych wówczas i
wystawionych dzieł scenicznych: 31 oper i opero-baletów, 10 baletów i 22 operetek. Stworzyli je tacy kompozytorzy, jak Karol Szymanowski, Ludomir Różycki, Tadeusz Joteyko, Mieczysław Sołtys, Feliks Nowowiejski, Bolesław Wallek-Walewski, Jerzy Lawina-Świętochowski, i tacy autorzy jak Marian Hemar, Julian Tuwim, Emil Zegadłowicz, i inni.
Wydawca zadbał o bogaty zestaw ilustracji; w książce zamieszczono blisko 100 archiwalnych fotografii, reprodukcji afiszów i projektów scenograficznych oraz różnych teatraliów, w większości po wojnie nie publikowanych. Książka o charakterze faktograficznym napisana jest przystępnie i przeznaczona dla wszystkich zainteresowanych ojczystą historią, operą i teatrem.

Od Autorki

 

ROZDZIAŁ I. Teatry muzyczne w kulturze i polityce międzywojnia

 

ROZDZIAŁ II. Sceny reprezentacyjne – kryzysy chroniczne

Warszawa

Teatr Wielki

Teatry operetkowe

Poznań

Lwów

 

ROZDZIAŁ III. Sceny zdeterminowane – operowe ambicje w operetkowej codzienności

Katowice

Pomorze

Toruń

Bydgoszcz

Grudziądz

Kraków

Wilno

 

ROZDZIAŁ IV. Inicjatywy lokalne – ponad siły i środki

Stanisławów

Lublin

Łódź

Zakopane

 

ROZDZIAŁ V. Sztuka inscenizacji – fantazje w klimacie epoki

Opera warszawska

Opera poznańska

Lwów

Opera wileńska

Styl operetki

 

ROZDZIAŁ VI. Polski repertuar współczesny – pod presją tworzenia narodowych dzieł

Opera

Balet

Operetka

Aneks 1. Premiery opery lwowskiej w latach 1920–1933 i w 1938 r.

Aneks 2. Premiery opery wileńskiej w latach 1922–1925

Aneks 3. Wykaz nowych oper, baletów i operetek polskich wystawionych w latach 1919–1938

 

Wykaz i źródła ilustracji

Abstract

Bibliografia

Indeks tytułów

Indeks nazwisk