Zamiast edukacji Warunki do uczenia się przez działanie

Autorem książki „Zamiast edukacji” jest John Holt, jeden z najbardziej reprezentatywnych dla ruchu domowej edukacji i radykalnej krytyki szkoły powszechnej przedstawicieli amerykańskiej humanistyki. Książkę tę wydał po raz pierwszy w połowie lat siedemdziesiątych minionego stulecia i wpisała się ona w znaczący sposób w dziedzictwo praktyki i myśli pedagogicznej.

Jest to niezwykle ujmujący przewodnik po krainie dziecięcego świata, w której uczenie się jest procesem naturalnym, sprawiającym wielką radość, pozwalającym na czerpanie z niego przyjemności. Holt nie pisał tej książki po to, by nauczyciele szkolnictwa powszechnego znaleźli w niej inspiracje do innowacji, czy reform, gdyż w nie absolutnie nie wierzył. Nie chodziło mu o usprawnienie systemu edukacji, ale o całkowite pozbycie się go.

Dzięki lekturze tej książki łatwiej będzie zrozumieć Czytelnikowi, czym różni się edukacja domowa od tej, jaka ma miejsce w Summerhill – jednej z najbardziej autorytarnych szkół alternatywnych na świecie. Holt przestrzega nauczycieli kochających swój zawód przed traceniem energii na zmianę tego, czego się zmienić nie da, czyli szkoły publicznej. Sugeruje podjęcie wysiłku na rzecz stworzenia własnej, wolnej szkoły, która przyniosłaby radość uczenia się wszystkim uczniom i nauczycielom.

Niektóre elementy podejścia Holta zostały przejęte do współczesnej edukacji instytucjonalnej, formalnej, a nawet klasycznej, jako swoistego rodzaju innowacje wspierające jakość tego procesu, np. zawieranie kontraktu z uczniami czy udzielnie informacji zwrotnej. Jeśli sięgniemy po tę książkę z własnej, nieprzymuszonej ciekawości, to proces ten zaistnieje w sposób naturalny, mimowolny, uświadamiając nam prawdę o nas samych, o naszych zasobach i o edukacji, która jest cząstką naszego życia

Książka Holta jest dowodem na to, że uczenie się może być jak udział w koncercie ulubionego artysty. Po przeczytaniu jej zapewne niektórzy Czytelnicy poproszą o bis, sięgając po nią ponownie, a może i wykorzystując w swoim życiu osobistym, czy zawodowym, to co wydało im się najważniejsze lub najbardziej wartościowe.

 

Spis treści:

 

Wprowadzenie do wydania polskiego

Wprowadzenie do wydania amerykańskiego

 

Rozdział 1

Działanie, a nie „edukacja”

 

Rozdział 2

Mit „uczenia się”

            Działanie jest uczeniem się

            Dziecko nie „przygotowuje się”

            Wiedza jest działaniem

 

Rozdział 3

Szkoły aktywnych ludzi przeciwko szkołom edukatorów

            To nie ma związku z chomikami

            To nie ma związku z zasadami

            nauczyciele i Nauczyciele

            Siła przeciw prawdzie

 

Rozdział 4

Zasoby przydatne aktywnym ludziom

 

Rozdział 5

Więcej zasobów dla ludzi aktywnych

            Biblioteki – centra zasobów dla ludzi aktywnych

            Inne zasoby

 

Rozdział 6

Pomysły związane ze sportem

 

Rozdział 7

Aktywni ludzie i ich nauczyciele

            Natura informacji zwrotnej

            Informacja zwrotna bez pomocy nauczyciela

            Zagadnienia właściwej kolejności

            Opracowywanie zagadnienia w głowie

            nauczyciel jako źródło wsparcia

            nauczyciel jako przewodnik

 

Rozdział 8

Jeszcze o nauczycielach przy pracy

            Matematyczny praktyk i jego pomocnicy

            Użyteczne wzorce dla pisarzy

            Zastosowania jednomyślności

 

Rozdział 9

Prawdziwy autorytet nauczycieli

 

Rozdział 10

O naturze ludzkiej

 

Rozdział 11

Jedna z najlepszych Szkół

            Opis

            Dlaczego to działa

 

Rozdział 12

Klęska reformy oświaty

            Szkoły są gorsze

            Mit i oszustwo „podstaw”

 

Rozdział 13

Po co są Szkoły?

            Wygrani i przegrani

            Szkoły muszą ponosić porażkę

            Nieuczciwy wyścig

            Uczenie się życia jako przegrany

 

Rozdział 14

Czego muszą nauczyć wszystkie Szkoły

            Człowiek ekonomiczny

 

Rozdział 15

Posłuszni oprawcy

 

Rozdział 16

Przekształcić Szkoły w szkoły

 

Rozdział 17

Po co w ogóle nauczać?

            Reformatorzy systemu Edukacji

 

Rozdział 18

Czy mamy jakieś szanse?

            Co mogą zrobić rodzice?

            Drogi ucieczki

 

Dodatki

            Dodatek A

            Dodatek B

            Dodatek C

 

Wybrana bibliografia

            Edukacja i społeczeństwo

            Pokrewne problemy społeczne

            Rozwój i psychologia człowieka

            Filmy

            Inne źródła informacji

O autorze