Zatrudnienie niepracownicze

Problematyka niniejszej publikacji skupia się wokół zjawiska zatrudnienia niepracowniczego – zagadnienia świadczenia pracy potocznie zwanego samozatrudnieniem – które dotyczy osób pracujących osobiście przez dłuższy czas na rzecz jednego kontrahenta, a więc znajdujących się wobec podmiotu zatrudniającego w uzależnieniu ekonomicznym. Sytuacja faktyczna świadczenia pracy przez owych niepracowniczo zatrudnionych jest bardzo podobna do sytuacji pracowników, ale pod względem prawnych uwarunkowań – status obu grup diametralnie się różni; niepracowniczo zatrudnieni nie korzystają z ochronnej funkcji prawa pracy. Stąd też forma tego typu zatrudnienia staje się szczególnie atrakcyjna z punktu widzenia podmiotów zatrudniających.
 

W takich okolicznościach rozgorzała w kręgach naukowych wielka dyskusja na temat sposobów unormowania zjawiska zatrudnienia niepracowniczego. Co więcej, powstały już pierwsze regulacje prawne dotyczące tego typu zatrudnienia, jak choćby hiszpańska ustawa o pracy autonomicznej; w polskim projekcie nowego kodeksu prawa pracy znajduje nawet dość obszerne unormowanie zatrudnienia niepracowniczego.
 

Celem przedmiotowego opracowania jest rozważenie pewnego wachlarza możliwych unormowań tego typu pracy. Najczęstszymi propozycjami są dwie następujące: opierająca się na założeniu, że możliwe jest wyodrębnienie stosunku zatrudnienia niepracowniczego (a więc stosunku na tyle różniącego się od stosunku pracy, co uniemożliwia włączenie niepracowniczo zatrudnionych w zakres podmiotowy stosunku zatrudnienia pracowniczego), a następnie swoiste dopasowanie dla stosunku zatrudnienia niepracowniczego pewnej ochrony; oraz propozycja, wedle której w związku z tym, że niemożliwe jest wskazanie na odrębność stosunku zatrudnienia niepracowniczego, należy zmodyfikować stosunek pracy tak, aby móc w jego zakres podmiotowy włączyć świadczących pracę w ramach zatrudnienia niepracowniczego.

1. Uwagi wstępne

2. Zatrudnienie niepracownicze jako zjawisko ekonomiczne

   2.1. Koncepcja elastycznego przedsiębiorstwa

   2.2. Zatrudnienie niepracownicze w elastycznym przedsiębiorstwie

3. Zatrudnienie niepracownicze jako zjawisko społeczne

4. Stan badań nad tematem zatrudnienia niepracowniczego oraz uwagi o metodzie pracy

5. Założenia wyjściowe do sformułowania koncepcji i podstawowe wątki problemowe oraz najważniejsze tezy

1. Uwagi wstępne

2. Ustawodawcze, orzecznicze i doktrynalne ujęcia zatrudnienia niepracowniczego

3. Zatrudnienie niepracownicze a zatrudnienie

4. Zatrudnienie niepracownicze a zatrudnienie cywilnoprawne

5. Zatrudnienie niepracownicze a samozatrudnienie

6. Konkluzje

1. Uwagi wstępne

2. Próba skonstruowania modelu stosunku zatrudnienia niepracowniczego

   2.1. Uwagi ogólne

   2.2. Nawiązanie stosunku zatrudnienia niepracowniczego

   2.3. Treść świadczenia w stosunku zatrudnienia niepracowniczego

   2.4. Relacja między niepracowniczo zatrudnionym a podmiotem zatrudniającym

   2.5. Prawa i obowiązki stron w stosunku zatrudnienia niepracowniczego

   2.6. Ryzyko w stosunku zatrudnienia niepracowniczego

   2.7. Odpowiedzialność niepracowniczo zatrudnionego

   2.8. Rozwiązanie stosunku zatrudnienia niepracowniczego i ewentualne spory

   2.9. Podsumowanie cech modelowego stosunku zatrudnienia niepracowniczego

3. Definicja zatrudnienia niepracowniczego

4. Granica zatrudnienia pracowniczego

   4.1. Definicja zatrudnienia pracowniczego

   4.2. Kryterium osobistości świadczenia

   4.3. Kryterium podporządkowania

5. Granica niezależnego zatrudnienia niepracowniczego

6. Granice zatrudnienia niepracowniczego w judykaturze

7. Konkluzje

1. Uwagi wstępne

2. Zasada swobody umów a zatrudnienie niepracownicze

3. Zatrudnienie niepracownicze w kontekście podstawowych praw społecznych

4. Propozycja Międzynarodowej Organizacji Pracy – contract labour

5. Metoda i zakres ochrony stosunku zatrudnienia niepracowniczego

   5.1. Metoda

   5.2. Zakres

6. Konkluzje