Zjawisko przemocy w rodzinie Studium prawno-kryminologicze

W niniejszej publikacji Autor ukazuje położenie osób pokrzywdzonych przez przemoc w rodzinie również po to, aby walczyć ze stereotypami, aby poruszyć tych najbardziej obojętnych, aby zmobilizować do wytężonej pracy, rozumianej też jako doskonalenie zawodowe, te wszystkie osoby, które w zakresie szerokiej współpracy instytucjonalnej zobligowane są do podejmowania określonych prawem działań profilaktycznych, zapobiegawczych, szkoleniowych, interwencyjnych. Przemoc domowa to zjawisko istniejące w naszym społeczeństwie, na które nie zawsze jesteśmy w stanie w odpowiednim momencie zareagować. Możemy jednak skutecznie z nim walczyć albo… przyzwolić na niemy akt samounicestwienia się licznych rodzin. 

Poza teoretycznym ujęciem omawianej tematyki Autor przedstawia również wyniki badań przeprowadzonych wśród młodych policjantów oraz personelu medycznego jednej z placówek psychiatrycznych, czyli przedstawicieli tych podmiotów, które ustawowo umiejscowione zostały w państwowym systemie zapobiegania tym zjawiskom. Celem badań było potwierdzenie postawionych hipotez lub zaprzeczenie im (znalazły się wśród nich m.in. te dotyczące poziomu wiedzy ogólnej i zawodowej w zakresie zjawiska przemocy w rodzinie). W monografii zaprezentował też wyniki badań grupy 46 skazanych sprawców zabójstw z motywów ekonomicznych. Tym samym Autor podjął się próby udzielenia odpowiedzi na szereg pytań, w szczególności oscylujących w obrębie hipotezy, że doznania przemocy fizycznej i psychicznej w okresie wczesnorozwojowym w środowisku rodzinnym mogły mieć lub miały wpływ na przebieg dalszego życia przestępczego tych osób.

Z recenzji Prof. zw. dr hab. Andrzej Bałandynowicz

Zagadnienia dotyczące uwarunkowań prawno-kryminologicznych zachowań przemocowych w mikrosiedlisku społecznym, jakim jest rodzina, były podejmowane w licznych pracach naukowych z zakresu nauk społecznych, lecz żadne z tych opracowań nie ujęło kompleksowo tych obszarów eksplozji badawczej, jak to uczynił Autor niniejszego dzieła. Problematyka stanowiąca przedmiot niniejszej indagacji naukowej dotyka kwestii o olbrzymim znaczeniu dla życia indywidualnego, supraindywidualnego i transkulturowego. Ujęcie tematu przemocy wewnątrzrodzinnej na gruncie wiedzy prawno-kryminologicznej pozwoliło Autorowi zdiagnozować zjawisko i ustalić determinanty endo- i egzogenne wpływające na jego dynamikę i rozmiary. 

Praca autorstwa dr. Arkadiusza Gliszczyńskiego dostarczyła przekonującej wiedzy, że aktualny model prewencji kryminalnej ograniczania zjawiska przemocy wewnątrzrodzinnej nie spełnia założeń rozwiązań systemowych i pomija istotowe wyznaczniki definiujące jego trafność, trwałość, skuteczność, efektywność, innowacyjność, kosztochłonność i funkcjonalność. Istniejący porządek normatywno-instytucjonalny w przedmiocie zapobiegania degeneratywnym zachowaniom wobec członków wspólnoty familijnej przybiera postać atrybucji zewnętrznej opartej na rozwiązaniach nakazowo-zakazowych. Tym samym prawo pozytywne, wyznaczające strategię przeciwdziałania wszelkim formom przemocy w rodzinie, w zadowalającym stopniu spełnia wyłącznie kontrolę ochronną, w sposób symplistyczny i symplicystyczny zaś − funkcję edukacyjną, terapeutyczną i wychowawczą. 

Przemoc w rodzinie

1. https://arik.pl/pl/p/Przemoc-w-rodzinie-Ujecie-interdyscyplinarne/10390
2. https://arik.pl/przemoc-w-wychowaniu-rodzinnym
3. https://arik.pl/pl/p/Przemoc-rodzinna.-Aspekty-psychologiczne%2C-pedagogiczne-i-prawne/11572
4. https://arik.pl/pl/p/Przemoc-stosowana-przez-kobiety-Studium-kryminologiczne/10389
5. https://arik.pl/mechanizmy-przemocy-w-rodzinie-z-pokolenia-na-pokolenie

Spis treści:

Przedmowa (Andrzej Bałandynowicz) 

Wstęp 

1. Przemoc w rodzinie jako zjawisko patologii społecznej 

1.1. Definicja i rodzaje przemocy. Przemoc a agresja 

1.1.1. Agresja i przemoc w ujęciu psychologii   

1.2. Pojęcie patologii społecznej w relacji do innych terminów 

1.3. Zjawisko przemocy w rodzinie   

1.3.1. Definicja przemocy w rodzinie 

1.3.2. Społeczno-kulturowe uwarunkowania przemocy w rodzinie

1.3.3. Przemoc wobec dziecka 

1.3.4. Rozmiary zjawiska przemocy wewnątrzrodzinnej i stosowanych środków zapobiegawczych

1.3.5. Przemoc domowa w świetle Europejskiego Trybunału Praw Człowiekai polskiego orzecznictwa sądowego 

2. Wybrane przestępstwa współistniejące z przemocą w rodzinie 

2.1. Przestępstwo znęcania się 

2.2. Przestępstwo zgwałcenia   

2.3. Zabójstwo w rodzinie 

2.4. Przestępstwa czynów lubieżnych dokonywanych na nieletnich 

3. Sprawcy przemocy domowej 

4. Ofiary przemocy domowej 

5. Policjanci wobec przemocy w rodzinie 

5.1. Koncepcja badań i założenia metodologiczne 

5.2. Analiza wyników badań 

5.2.1. Dane demograficzne badanych 

5.2.2. Wiedza i świadomość prawna badanych na temat przemocyw rodzinie 

5.2.3. Możliwości obrony ofiar przed przemocą w rodzinie 

5.3. Weryfikacja przyjętych hipotez. Podsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych wśród policjantów

6. Pracownicy służby zdrowia wobec przemocy w rodzinie

6.1. Ogólne dane dotyczące badanych 

6.2. Wiedza i świadomość prawna badanych na temat przemocy w rodzinie 

6.3. Sposób działania badanych wobec ujawnionej przemocy w rodzinie   

6.4. Weryfikacja przyjętych hipotez. Podsumowanie badań ankietowych przeprowadzonych wśród pracowników służby zdrowia 

6.5. Skuteczność szkolenia z zakresu zjawiska przemocy w rodzinie adresowanego do pracowników służby zdrowia. Prezentacja wyników badań ankietowych

7. Badania dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie wśród wybranej grupy sprawców zabójstw 

7.1. Koncepcja badań i założenia metodologiczne 

7.2. Zastosowane techniki i narzędzia badawcze 

7.2.1. Inwentarz Osobowości H.J. Eysencka w autoryzowanej adaptacji M. Choynowskiego 

7.2.2. Kwestionariusz Osobowy opracowany w Zakładzie Psychologii SądowejInstytutu Ekspertyz Sądowych w Krakowie 

7.2.3. Analiza akt sądowych 

7.3. Analiza wyników badań 

7.4. Weryfikacja przyjętych hipotez 

8. Zagadnienia diagnostyczne, interwencyjne i psychoterapeutyczne w sprawach przemocy w rodzinie 

8.1. Zagadnienia diagnostyczne w leczeniu ofiar przemocy w rodzinie 

8.2. Wybrane zagadnienia interwencyjne w sprawach przemocy w rodzinie 

8.2.1. Odizolowanie sprawcy przemocy w rodzinie – zatrzymanie 

8.2.2. Odizolowanie sprawcy przemocy w rodzinie – warunkowy dozór Policji 

8.2.3. Leczenie odwykowe sprawców przemocy domowej w rodzinie 

nadużywających alkoholu według ustawy o wychowaniu

w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 

8.3. Zagadnienia psychoterapeutyczne w sprawach przemocy w rodzinie   

Zakończenie   

Wykaz skrótów   

Bibliografia