Złotouści i gołosłowni. Przywództwo performatywne w świetle wybranych przemówień politycznych po 1918 roku

Politycy wzbudzają powszechną niechęć. Z jednej strony są złotouści, a z drugiej – gołosłowni. W jaki więc sposób przekonują publiczność do tego, by to akurat im powierzyć istotne funkcje społeczne? Jak dowodzą, że się do sprawowania tych funkcji nadają? O tym jest ta książka. Autor odczytuje w niej na nowo przemówienia wygłoszone przez polskich przywódców. Analizę retoryczną zastępuje analizą performatywną. Na materiale historycznym wykazuje, dlaczego liderzy opozycyjni wolą się prezentować jako ojcowie narodu, a liderzy rządzący – jako bogowie. Wyjaśnia, dlaczego tak nośny jest przekaz populistyczny i jak się bronić przed etykietą populisty. Udowadnia, że schemat potwierdzania własnej przywódczości jest niezależny od epoki. Liderom dostarcza komunikacyjnych narzędzi do poszerzenia bazy swojego poparcia; zwolenników zaś przestrzega przed miejscami, w których przywódcy zastawiają na nich komunikacyjne pułapki.

Spis treści:

Wstęp

1. Kontekst
2. Cele i pytania
3. Metody i hipotezy
4. Przegląd literatury
5. Terminologia
 
CZĘŚĆ I. TEORIA

Rozdział I. Wielowymiarowość przywództwa

1. Trzy sposoby ujmowania przywództwa
1.1. Przywództwo jako atrybut
1.2. Przywództwo jako relacja
1.3. Przywództwo jako proces
2. Definicja przywództwa
3. Typologia przywództwa

Rozdział II. Przywództwo performatywne i przywództwo jako performans

1. Performatywność jako (metaforyczne) ujęcie przywództwa
2. Performatywność jako sposób badania przywództwa
3. Performatywność jako cecha dystynktywna przywództwa

Rozdział III. Przemówienia polityczne w procesie performatywnego przywództwa
 
1. Formy przekazu w przywództwie performatywnym
1.1. Przemówienie a mowa
1.2. Wystąpienie publiczne
1.3. Oświadczenie i orędzie
1.4. Exposé
1.5. Referat
2. Porównanie form przekazu w przywództwie perfomatywnym
3. Elementy kontekstowe przemówień w przywództwie performatywnym

CZĘŚĆ II. ANALIZA

Rozdział IV. Wprowadzenie metodologiczne

1. Przedmiot badań
2. Pytania badawcze i hipotezy
3. Paradygmat i metoda
4. Postscriptum – baza danych
 
Rozdział V. Opozycyjne przywództwo performatywne w świetle przemówień liderów obozu antysanacyjnego w II RP

1. Pole performatywne: dyskurs
1.1. Kontrolowanie dyskursu
1.2. Obiecywanie prawdy dyskursywnej
1.2.1. Szczerość intencji
1.2.2. Prawdziwość przekazu
2. Pole performatywne: przywódca
2.1. Odgrywanie dominacyjnych ról
2.2. Unikanie etykiet
2.3. Odwołanie do archetypów przywództwa
2.3.1. Bohaterowie
2.3.2. Symbole
3. Pole performatywne: przeciwnik
3.1. Ufikcyjnienie
3.2. Przypisanie do elity
3.3. Wytknięcie hipokryzji
3.4. Personifikacja wroga
3.5. Symulowanie konsensu
3.5.1. Fałszywa troska o przeciwnika
3.5.2. Fałszywa zgoda z przeciwnikiem
4. Pole performatywne: zwolennik
4.1. Zarządzanie strachem
4.2. Schlebianie publiczności
4.3. Diagnoza teraźniejszości – wizja przyszłości

Rozdział VI. Władcze przywództwo performatywne w świetle przemówień liderów obozu sanacyjnego w II RP

1. Pole performatywne: dyskurs
1.1. Kontrola nad dyskursem
1.2. Obiecywanie prawdy dyskursywnej
1.2.1. Szczerość intencji
1.2.2. Prawdziwość przekazu
2. Pole performatywne: przywódca
2.1. Odgrywanie dominacyjnych ról
2.2. Unikanie etykiet
2.3. Odwołanie do archetypów przywództwa
2.3.1. Bohaterowie
2.3.2. Symbole
2.4. Przypisanie odpowiedzialności
2.5. Pochwała racjonalności
3. Pole performatywne: przeciwnik
3.1. Ufikcyjnienie
3.2. Przypisanie do elity
3.3. Symulowanie konsensu
3.3.1. Fałszywa troska o przeciwnika
3.3.2. Fałszywa zgoda z przeciwnikiem
4. Pole performatywne: zwolennik
4.1. Zarządzanie strachem
4.2. Schlebianie publiczności
4.3. Diagnoza teraźniejszości – wizja przyszłości
 
Rozdział VII. Autokratyczne przywództwo performatywne w świetle przemówień Władysława Gomułki

1. Pole performatywne: dyskurs
1.1. Kontrola nad dyskursem
1.2. Obiecywanie prawdy dyskursywnej
1.2.1. Pochwała racjonalności
2. Pole performatywne: przywódca
2.1. Odgrywanie dominacyjnych ról
2.2.  Odwołanie do archetypów przywództwa
2.2.1. Bohaterowie i symbole
2.2.2. Przyjaciele
2.3. Przypisanie odpowiedzialności
3. Pole performatywne: przeciwnik
3.1. Dehumanizacja
3.2. Przypisanie do elity
3.3. Personifikacja wroga
3.4. Symulowanie konsensu
4. Pole performatywne: zwolennik
4.1. Zarządzanie strachem
4.2. Schlebianie publiczności
4.3. Diagnoza teraźniejszości – wizja przyszłości
 
CZĘŚĆ III. SUPLEMENT

Rozdział VIII. Raport z ankiety eksperckiej

1. Cele ankiety
2. Metodologia badania
2.1. Dobór próby
2.2. Charakterystyka próby
3. Wyniki
3.1. Przemówienia
3.2. Przemawiający
3.3. Istotne kategorie przemówień politycznych
3.4. Mówcy najlepsi oraz najgorsi
3.5. Opinie o wyznacznikach wpływowości przemówienia
3.6. Opinie o okolicznościach wygłaszania przemówień
3.7. Autorzy przemówień
 
Zakończenie
Bibliografia
Aneks
O autorze