Zrozumieć Montessori Czyli Maria Montessori o wychowaniu dziecka

Polecamy nowe IX już wydanie 2020 publikacji Pani Małgorzaty Mikszy

Książka Zrozumieć Montessori ma na celu wyjaśnienie Czytelnikowi przesłania pedagogicznego Marii Montessori. Jednym z głównych terminów w pracach Montessori jest pojęcie „metoda”, skrywające nakaz niesienia dziecku wszechstronnej pomocy w trudzie indywidualnego rozwoju oraz postulat włączenia dziecka do społeczności kulturowej i cywilizacyjnej, z założenia przesyconej miłością i pokojem. Aby taka pomoc zaistniała, konieczne jest, zdaniem Montessori, odpowiednie przygotowanie dorosłych (nauczycieli, rodziców, pedagogów), którzy znając prawa rozwojowe dziecka (m.in. „polaryzację uwagi”, „wrażliwe fazy” etc.), będą je wspierać w rozwoju, kochać rozumnie i darzyć szacunkiem. Środkiem do tego ma być „przygotowane otoczenie”, a warunkiem sukcesu – respektowanie zasady porządku (samo- dyscypliny) i wolności, która, odpowiednio wyważona, prowadzi człowieka do optimum rozwojowego, czyli montessoriańskiej „normalizacji”.

Przedmiotem rozważań książki pt. Zrozumieć Montessori. Czyli Maria Montessori  o wychowaniu dziecka jest zaprezentowanie kluczowych pojęć tworzących podstawy teorii pedagogicznej Marii Montessori. Podjęto zatem przede wszystkim zagadnienie wyjaśnienia rozumienia wychowania przez M. Montessori przy uwypukleniu koncepcji rozwoju dziecka i środowiska edukacyjnego( przygotowanego otoczenia). W rozdziale pierwszym, po krótkim nakreśleniu postaci M. Montessori w świetle jej biografii , ukazano jej drogę rozwoju jako pedagoga( od medycyny, poprzez psychiatrię, pedagogikę specjalną do pedagogiki ogólnej). W kolejnym rozdziale scharakteryzowano koncepcję rozwoju dziecka. Podkreślono te składniki poglądów M. Montessori, które stanowią o ich oryginalności w ujmowaniu aspektów rozwoju człowieka(„wrażliwe fazy”, „absorbująca psychika’, „polaryzacja uwagi’, „normalizacja’, „horme’, ‘mneme”). Uwypuklono cechy charakterystyczne w rozwoju dziecka w okresie niemowlęctwa, dzieciństwa i okresu szkolnego. Za punkt centralny w opisie rozwoju dziecka przyjęto jego dążenie do samodzielności i niezależności ( zagadnienie podmiotowości). Charakterystyka rozwoju dziecka stała się podstawą do opisu w rozdziale trzecim przygotowanego otoczenia, w którym dziecko odnajduje potrzebne impulsy do indywidualnego i społecznego rozwoju. W opisie uwzględniono aspekt materialny środowiska edukacyjnego( budynek, wyposażenie, pomoce rozwojowe Montessori), aspekt strukturalno – dynamiczny, tj. zasady konstrukcji otoczenia z naciskiem na zasadę porządku i wolności oraz aspekt osobowy, na który składa się grupa dzieci wymieszana wiekowo, nauczyciel, rodzice. W tym fragmencie książki skoncentrowano się na opisie przygotowanego otoczenia w przedszkolu. Scharakteryzowano grupy pomocy rozwojowych Montessori wraz z przykładami ich zastosowania w konkretnej pracy. Zamiarem było tu także  ukazanie korelacji pomiędzy specyfiką  rozwoju dziecka w ujęciu M. Montessori a aranżacją przygotowanego otoczenia w pomoce montessoriańskie zgodnie z wrażliwymi fazami.

W zakończeniu , analiza metateoretyczna doprowadziła do próby  zdefiniowania wychowania w ujęciu M. Montessori i wyjaśnienia jej przesłania pedagogicznego . Uwypuklono także wartości pedagogiki M. Montessori, by wykazać  aktualność tej koncepcji we współczesnych naukach o wychowaniu. Książkę zamyka biogram M. Montessori, wybór literatury przedmiotu w języku polskim oraz aneksy.

Spis treści:

Wstęp       

Rozdział I
Droga Marii Montessori do pedagogiki
(od medycyny do pedagogiki, od pedagogiki specjalnej do pedagogiki normalnie rozwijających się dzieci, od metody do rozbudowanej teorii pedagogicznej)   

Rozdział II
Koncepcja wychowania w kontekście rozwoju dziecka
(pojęcie wychowania, wychowanie w kontekście pojęć charakteryzujących rozwój dziecka: horme, plan budowy wewnątrzpsychicznej, duchowy zarodek, nebule, mneme, absorbujący duch, wrażliwe fazy, polaryzacja uwagi, trójfazowy cykl pracy, normalizacja)  

Rozdział III
Wychowanie w przygotowanym otoczeniu
(materialny aspekt przygotowanego otoczenia: budynek, wyposażenie sal, pomoce rozwojowe Montessori, ich wychowawczy  sens, strukturalno-dynamiczny aspekt przygotowanego otoczenia  dotyczący pedagogicznych zasad jego budowy ze szczególnym uwzględnieniem zasady porządku i wolności, osobowy aspekt przygotowanego otoczenia z podkreśleniem zadań i roli nauczyciela)

Zakończenie

Wartości pedagogiki Marii Montessori 

Biogram życia i działalności Marii Montessori    

Literatura dotycząca pedagogiki Marii Montessori dostępna w języku polskim  

Aneksy